Πολλοί γονείς δυσκολεύονται να συνεννοηθούν και να συνετίσουν τα παιδιά τους. Ειδικά το θέμα του διαβάσματος είναι από τα πιο επίπονα. Η αποτελεσματική επικοινωνία και η αμοιβαία κατανόηση επιτυγχάνονται δύσκολα μεταξύ των παιδιών και των γονέων τους. Πολύ συχνά τα παιδιά χάνουν το κίνητρό τους για μελέτη και νιώθουν ότι οι γονείς δεν τους συμπονούν όταν τα παροτρύνουν να διαβάσουν.
Ως γονείς θα πρέπει να τα ενδυναμώσετε, ώστε να κατανοήσουν την αξία και τη σημαντικότητά τους. Ένας απλός τρόπος για να το επιτύχετε αυτό είναι να τα ενθαρρύνετε να κάνουν πράγματα που τους αρέσουν. Κάτι τέτοιο θα τους δώσει κίνητρο. Όταν πρόκειται για τα μαθήματα και το διάβασμα, μια τέτοια προσέγγιση θα σας βοηθήσει αρκετά.
Παρακάτω θα βρείτε ορισμένα πράγματα που θα μπορούσατε να κάνετε ώστε να κινητοποιήσετε τα παιδιά να διαβάσουν:
Δείξτε ενσυναίσθηση
Προκειμένου να βοηθήσετε το παιδί σας να μελετήσει τα μαθήματά του είναι σημαντικό να ξέρετε πώς νιώθει και τι σκέφτεται. Θα πρέπει να προσπαθήσετε να μπείτε στη θέση του. Τα παιδιά και ειδικά οι έφηβοι είναι υπερβολικά συναισθηματικά και ευαίσθητα (αν και οι έφηβοι προσπαθούν να το κρύψουν με κάθε τρόπο). Μιλήστε μαζί τους και προσπαθήστε να καταλάβετε την άποψή τους. Στη συνέχεια εκφράστε τη δική σας.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε το λόγο που δεν θέλει να διαβάσει ένα παιδί. Μερικά παιδιά έχουν κλίση σε κάποια μαθήματα και αντιπαθούν τα υπόλοιπα ή φοβούνται ότι δε θα έχουν την ίδια απόδοση σε αυτά και έτσι τα παρατούν για να μην απογοητευτούν. Ή μπορεί να δυσκολεύονται να κατανοήσουν την παράδοση στην τάξη. Μια συζήτηση θα σας δώσει πολλές απαντήσεις και θα σας βοηθήσει να έρθετε στη θέση του προκειμένου να εντοπίσετε την πηγή της δυσκολίας του.
Προσέξτε!
Η κινητοποίηση δεν σημαίνει να βάλετε το παιδί να κάνει αυτό που εσείς θέλετε. Αυτό που πραγματικά χρειάζεται το κάθε παιδί για αποτελεσματικό διάβασμα είναι η δέσμευση, η από κοινού επίλυση προβλημάτων και η διακριτική παρακολούθησή σας για υποστήριξη και επίβλεψη. Και πάνω απ’ όλα μη διστάσετε ποτέ να επαινέσετε το παιδί σας για τη προσπάθεια και το παραμικρό του επίτευγμα.
Θυμηθείτε: Οι φωνές δε βοηθούν, η συζήτηση όμως ναι!
Το να φωνάζετε και να μαλώνετε για το παραμικρό λάθος που κάνει δεν πρόκειται να φέρει κανένα αποτέλεσμα. Αν αντιδράτε με το παραμικρό, το παιδί θα απομακρυνθεί συναισθηματικά από εσάς και ίσως σταματήσει να σας υπακούει ως ένδειξη αντίδρασης.
Προσπαθήστε να είστε ήρεμοι και ευγενικοί, αλλά σταθεροί και ευθείς στις περιπτώσεις που κρίνετε ότι χρειάζεται. Κάντε διάλογο και εξηγήστε στο παιδί γιατί θεωρείτε ότι είναι απαραίτητο να διαβάσει. Δώστε του ήρεμα να καταλάβει με ποιον τρόπο θα τον ωφελήσει το να είναι συνεπής στις σχολικές του υποχρεώσεις. Αυτή η προσέγγιση είναι πολύ πιο αποτελεσματική και γίνεται πιο εύκολα αποδεκτή από ότι τα κηρύγματα και οι απειλές.
Μην αυξάνετε τις προσδοκίες σας.
Μην θέτετε πολύ υψηλούς στόχους στη αρχή. Συχνά οι μεγάλες προσδοκίες δημιουργούν πίεση και κάνουν τα παιδιά να αισθάνονται άγχος και πίεση που δεν ξέρουμε πώς θα εκφράσουν και ποια θα είναι η αντίδρασή τους.
Δώστε έμφαση περισσότερο στην προσπάθεια και επιβραβεύστε τη σκληρή δουλειά. Μάθετε το παιδί να βάζει μικρούς και επιτεύξιμους στόχους και να θέτει καινούριους μόλις πετύχει τους προηγούμενους. Τελικά, θα μάθει ότι μέσα από μια διαδρομή με προοδευτικούς στόχους και επιτυχίες θα κερδίσει πολλά.
Θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντική παράμετρος στην επιτυχία του παιδιού η κατανόηση των αναγκών του από τους γονείς. Πολλές φορές οι γονείς δεν είναι ικανοποιημένοι από την επίδοση των παιδιών τους και ζητούν από εκείνο όλο και περισσότερα. Είναι απαραίτητο όμως να γνωρίζετε ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες και δυνατότητες του παιδιού σας και να σέβεστε τον τρόπο και το χρόνο με τον οποίο μαθαίνει. Ο ρυθμός μάθησης είναι ξεχωριστός για το κάθε άτομο και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό από τους γονείς.
Εσείς θα πρέπει να ενθαρρύνετε ακόμα και την παραμικρή προσπάθεια. Μην περιμένετε τεράστια πρόοδο για να επιβραβεύσετε το παιδί σας. Η επιβράβευση πρέπει να είναι συνεχής και έντονη.
Δώστε έμφαση σε εξωσχολικές δραστηριότητες
Σιγουρευτείτε ότι η προτροπή σας για διάβασμα δεν είναι εμπόδιο για άλλα δημιουργικά ενδιαφέροντα και παραγωγικές δραστηριότητες. Θα πρέπει να εξασφαλίζετε στα παιδιά ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι και συναναστροφή με τους φίλους τους. Βοηθήστε το να φτιάξει το πρόγραμμά του έτσι ώστε να έχει χρόνο και για άλλες δραστηριότητες και χόμπυ. Έτσι θα ανανεώνεται και θα ενεργοποιείται ευκολότερα.
Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά να αποκτήσουν καλές συνήθειες στο διάβασμα και τη μελέτη.
Τα παιδιά χρειάζεται να μάθουν πώς να μελετούν αποτελεσματικά και πώς να αποκτήσουν συνήθειες που θα τους βοηθήσουν το διάβασμά τους να είναι αποδοτικό. Η οργάνωση και ο εβδομαδιαίος προγραμματισμός κρίνονται συχνά αναγκαία προκειμένου να γνωρίζει τι έχει να διαβάσει και πόσο χρόνο θα χρειαστεί. Η εισαγωγή από το μέρος των γονέων μια διαδικασίας επιβραβεύσεων για κάθε επίτευγμα θα μπορούσε να οδηγήσει το μαθητή σε πιο συγκεντρωμένο και έτσι αποτελεσματικό διάβασμα.
Μια σταθερή ρουτίνα διαβάσματος και καλές συνήθειες δεν είναι πράγματα που εύκολα κατακτούν οι μαθητές. Τα παιδιά χρειάζεται να εκπαιδευτούν και να προσπαθήσουν για να πετύχουν συνήθειες που τους βοηθούν να συγκεντρώνονται και να κατανοούν καλύτερα τα μαθήματά τους. Ο δικός σας ρόλος σε αυτό είναι αρκετά σημαντικός, ειδικά αν δεν είστε σίγουροι για το αν και πόσο θα πρέπει να επιτηρείτε το διάβασμα των παιδιών και μέχρι ποιο σημείο είναι καλό να βοηθάτε.
Μια εκμάθηση αποτελεσματικών στρατηγικών διαβάσματος θα μειώσει το άγχος του μαθητή και θα τον βοηθήσει να διαβάσει καλύτερα, άρα και να αυξήσει τους βαθμούς του. Και σίγουρα θα σώσει και εσάς από πολλές μάχες σχετικά με το διάβασμα.
Το διάβασμα δεν είναι μόνο βλέπω τι ασκήσεις έχω να κάνω και τις κάνω για να μη με πιάσει αδιάβαστο ο δάσκαλος/ καθηγητής. Περιλαμβάνει την επίγνωση του τι έχω να διαβάσω, τι ασκήσεις μου έχουν βάλει, πότε γράφω διαγώνισμα και τι πρέπει να ξέρω γι’ αυτό.
Πριν ξεκινήσετε το διάβασμα
Τα παιδιά συχνά κουράζονται μετά από μια γεμάτη μαθήματα και υποχρεώσεις μέρα στο σχολείο και βαριούνται να κάτσουν για διάβασμα στο σπίτι. Επομένως, το να τους λέτε απλά να πάνε για διάβασμα δεν είναι αρκετό.
Καθίστε με το παιδί και βοηθήστε το να κάνει ένα προγραμματισμό στο διάβασμά του. Ξεχωρίστε αυτά που του φαίνονται πιο δύσκολα. Γνωρίζοντας τις δυσκολίες και τις αδυναμίες θα είστε σε θέση να βρείτε τρόπους να το βοηθήσετε σε συγκεκριμένα πράγματα που έχει ανάγκη. Ίσως αυτό που χρειάζεται το παιδί σας να είναι μια απλή ώθηση ώστε να ξεκινήσει το διάβασμα και να οργανωθεί.
Οργάνωση διαβάσματος
- Δημιουργήστε ένα ημερολόγιο. Δείξτε στο παιδί πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιεί ένα ημερολόγιο τοίχου και με μαρκαδόρους να σημειώνει τα μαθήματα που έχει να κάνει και τα διαγωνίσματα που έχει να γράψει. Μπορεί να χρησιμοποιεί διαφορετικό χρώμα για κάθε μάθημα. Εκεί μπορεί να γράφει για κάθε μάθημα, εργασία ή ραντεβού του, αλλά και τις δραστηριότητες (άθλημα, χόμπυ) και τις εξόδους του (παιδική χαρά, έξοδος με φίλους, πάρτυ) . Εναλλακτικά θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα online ημερολόγιο, το οποίο θα τον ειδοποιεί κιόλας για κάθε καταχώρηση που έχει κάνει. Αυτό θα μπορεί να το συνδέσει και να έχει πρόσβαση από κάθε συσκευή που χρησιμοποιεί (κινητό, tablet, υπολογιστή).
- Φτιάξτε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Μπορείτε να σπάτε το ημερολόγιο που έχετε φτιάξει ώστε να έχει το παιδί ένα πλάνο διαβάσματος για τη βδομάδα ή τη μέρα του. Συμπεριλάβετε στο πρόγραμμα αυτό κάθε υποχρέωση που έχει και φροντίστε να περιλαμβάνει και το χρόνο που χρειάζεται για να τη φέρει εις πέρας.
- Τσεκάρετε μαζί κάθε μέρα. Ίσως φαίνεται υπερβολικό αλλά θα μπορούσατε να κόψετε ακόμα περισσότερο το πρόγραμμα αυτό προγραμματίζοντας κάθε μέρα ξεχωριστά. Τι ώρα και για πόσο χρόνο θα χρειαστεί να μελετήσει αυτά που έχει βάλει στην ημέρα αυτή; Μια λίστα με τα πράγματα που έχει να κάνει μέσα στη μέρα θα δώσει τη δυνατότητα στο παιδί να γνωρίζει πώς θα κυλήσει η μέρα του και παράλληλα θα μπορεί να παρακολουθεί την πορεία και τη πρόοδό του.
- Τσάντα: Με βάση το εβδομαδιαίο του πρόγραμμα το παιδί μετά το τέλος του διαβάσματος θα πρέπει να προετοιμάζει την τσάντα του για την επόμενη ημέρα. Αυτό είναι υποχρέωση του μαθητή και μόνο. Στις μικρές ηλικίες μπορείτε να βοηθήσετε στη διαδικασία αυτή, αλλά αποφύγετε να ετοιμάσετε την τσάντα μόνοι σας.
- Χρόνος: Ο μετρητής χρόνου ή χρονόμετρο για κάποιους μαθητές φαίνεται να είναι χρήσιμο βοήθημα, γιατί έτσι οργανώνουν καλύτερα το χρόνο τους και δεν αφήνουν τον χρόνο να κυλά χωρίς να είναι παραγωγικοί. Θα πρέπει όμως το παιδί να εκπαιδευτεί στη χρήση του χρονομέτρου και να το συνηθίσει. Άρα, ειδικά στην αρχή εσείς είστε αυτοί που θα ορίζετε το χρόνο που θα χρειαστεί το παιδί, θα το ενημερώνετε για το χρόνο που του απομένει για να ολοκληρώσει την εργασία του και θα καθορίζετε τη λήξη. Ωστόσο, η χρήση του χρονόμετρου ίσως είναι αγχωτική για κάποια παιδιά. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στη χρήση του, σε καμία περίπτωση μην γίνετε πιεστικοί και αν δείτε ότι το παιδί σας δυσφορεί, αγχώνεται και πιέζεται πολύ, σταματήστε το.
Διάβασμα
Από τη στιγμή που το παιδί με τη βοήθειά σας έχει ρυθμίσει το πότε θα διαβάσει, σειρά έχει το να μάθει πώς να διαβάζει. Θα πρέπει να εξασφαλίσει τις κατάλληλες συνθήκες:
- Ο χώρος. Σε ποιο χώρο νιώθει πιο άνετα να διαβάζει; Άλλα παιδιά διαβάζουν καλύτερα χωρίς περισπασμούς, ενώ άλλα χρειάζονται να νιώθουν ότι κάποιος είναι κοντά τους σε περίπτωση που χρειαστούν βοήθεια. Ότι και να διαλέξει, όταν είναι η ώρα να μελετήσει θα πρέπει να εξασφαλίζετε ότι θα έχει τις συνθήκες που χρειάζεται.
- Αντικείμενα. Θα είναι πολύ ενοχλητικό να θα πρέπει να διακόψει το διάβασμά του για να ψάξει για ένα μολύβι ή ένα χάρακα κ.α. Θα πρέπει να βοηθήσετε το παιδί να βρει μια θέση για κάθε αντικείμενο που μπορεί να χρειαστεί κατά το διάβασμα και να φροντίσετε να είναι όλα στη θέση τους όταν κάθεται να διαβάσει.
- Σύστημα ανταμοιβής. Στην αρχή ίσως χρειαστεί να βοηθήσετε το παιδί να φτιάξει να σύστημα ανταμοιβής. Για παράδειγμα, για κάθε κεφάλαιο ή μάθημα ή εργασία που έχει ολοκληρώσει θα μπορεί να παίξει για 5 λεπτά ή να φάει ένα αγαπημένο σνακ. Τα διαλείμματα καλό θα ήταν να γίνονται με γνώμονα τις αντοχές του κάθε παιδιού και να μην ξεπερνούν τα 5 λεπτά. Προσπαθήστε να αποφύγετε την έκθεση σε οθόνες στα διαλείμματα αυτά (τηλεόραση, κινητό ή τάμπλετ). Στην πορεία θα μάθει να θέτει μόνο του τους στόχους και τις ανταμοιβές του.
- Λίστα. Περιλαμβάνει όλα όσα χρειάζεται να κάνει ώστε να κάτσει να διαβάσει και τι θα διαβάσει την κάθε μέρα. Έχοντας από πριν σε μια λίστα όλα όσα θα χρειαστεί να έχει το γραφείο του για να μαθήματα που έχει να διαβάσει, καθώς και την κάθε άσκηση για το κάθε μάθημα, θα κάνει την οργάνωση του διαβάσματος πολύ πιο εύκολη, αφού θα είναι σε θέσει να βάλει προτεραιότητες και να επιλέξει τη σειρά που θα κάνει το καθετί. Επιπλέον, θα κάνει και το βουνό των μαθημάτων να φαντάζει μικρότερο και πιο βατό. Συνήθως τα παιδιά ξεκινούν με τις πιο απλές για αυτά εργασίες και αφήνουν τις πιο σύνθετες για το τέλος. Αν αυτό είναι το αίτημα του παιδιού οι γονείς οφείλουν να το σεβαστούν.
- Βοήθεια από τους γονείς. Άλλα παιδιά διαβάζουν μόνα τους, ενώ άλλα νιώθουν καλύτερα να είναι κάποιος μεγάλος δίπλα τους. Σεβαστείτε την επιλογή του κάθε παιδιού. Μπορείτε να ενθαρρύνετε το παιδί να κάνει ένα μέρος της εργασίας μόνο του, λέγοντάς του πως πιστεύετε ότι θα τα καταφέρει. Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζει ότι μπορεί να ζητήσει τη βοήθειά σας αν παραστεί ανάγκη. Αποφύγετε να βοηθάτε συνεχώς αν δεν το χρειάζετα, γιατί έτσι δε θα μπορεί να διαβάζει καθόλου μόνο του και θα ζητά πάντα να είναι κοντά του κάποιος ενήλικας. Απώτερος στόχος σας είναι σταδιακά το παιδί να σας χρειάζεται όλο και λιγότερο και να απευθύνεται σε εσάς μόνο όταν το χρειάζεται. Οφείλετε να είστε διαθέσιμοι ως προς τη βοήθεια που μπορεί να ζητηθεί από το παιδί σας. Η βοήθεια όμως να δίνεται μόνο όταν ζητείται και αφού κρίνετε ότι είναι απαραίτητη. Μπορείτε να εξηγείτε την οδηγία της άσκησης, να δίνετε κάποια παραδείγματα, ωστε το παιδί σας να την κατανοήσει. Είναι πολύ σημαντικό το παιδί να μπορεί να βιώσει την επιτυχία της εκπλήρωσης της άσκησης. Επομένως θα πρέπει να αποφεύγετε να δίνετε τις απαντήσεις στα παιδιά, αλλά να τα μαθαίνετε να ανακαλύπτουν την απάντηση μόνα τους. Για παράδειγμα, μπορείτε να σκέφτεστε δυνατά ώστε να δώσετε το πρότυπο της σκέψης στο παιδί.
- Τετράδιο σκέψεων. Πρόκειται για κάτι το οποίο μπορούν να χρησιμοποιούν μαθητές των οποίων η προσοχή διασπάται εύκολα. Αντί να προσπαθεί να συγκεντρωθεί ενώ περνούν από το μυαλό του συνεχώς σκέψεις και ιδέες που του διασπούν την προσοχή, μπορεί να καταγράφει το κάθε άσχετο που σκέφτεται στο τετράδιο σκέψεων. Όταν θα έχει τελειώσει το διάβασμα, μπορεί να δει τι έχει γράψει και να ασχοληθεί με αυτά που πριν σκεφτόταν αλλά δεν μπορούσε να κάνει.
- Λάθη: Ένα παιδί, ειδικά αν δυσκολεύεται με τα μαθήματα, είναι σημαντικό να μην φοβάται ότι θα τιμωρηθεί αν κάνει λάθος ή ότι θα απογοητεύσει το γονιό του. Θα πρέπει να περάσετε στα παιδιά σας το μήνυμα ότι μαθαίνουμε μέσα από τα λάθη μας. Τα λάθη είναι όχι μόνο αποδεκτά, αλλά και αναμενόμενα καθώς αποτελούν μέρος της μάθησης. Προσπαθήστε να είστε κοντά στα παιδιά σας και να συζητάτε μαζί τους για τα συναισθήματα που βιώνουν όταν κάνουν λάθη ή αποτυγχάνουν.
Οι καλές συνήθειες διαβάσματος χρειάζεται χρόνο ώστε να αναπτυχθούν και να γίνουν συνήθεια. Τα παιδιά δε θα τις δεχτούν και θα τις κάνουν δικές τους από τη μια μέρα στην άλλη. Επιπλέον, κάτι το οποίο είναι βοηθητικό και αποτελεσματικό για κάποιον μπορεί να μην εξυπηρετεί καθόλου κάποιον άλλο. Ο ρόλος σας είναι να δώσετε πολλές εναλλακτικές και ιδέες στα παιδιά και αυτά αφού τις δοκιμάσουν να επιλέξουν ποιες τους βοηθούν και ποιες όχι.
